ازدواج نه تنها یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی هر فرد به شمار می‌رود، بلکه نقطه آغاز یک رابطه حقوقی و اخلاقی میان زن و مرد است که مسئولیت‌ها و تعهدات مختلفی را به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین این تعهدات، پرداخت مهریه از سوی شوهر به همسر است. مهریه، مالی است که با جاری شدن خطبه عقد شرعی، به‌عنوان حق قانونی و شرعی به زن تعلق می‌گیرد و او می‌تواند در هر زمان از زندگی مشترک، آن را مطالبه کند؛ چه در زمان ادامه زندگی و چه پس از جدایی.
در سال‌های اخیر، قوانین مرتبط با مهریه در کشور دستخوش تغییراتی شده‌اند؛ به‌ویژه در زمینه اجرای مهریه، تعیین سقف قابل پیگیری از طریق دادگاه، امکان تقسیط بدهی مهریه، ممنوع‌الخروجی مرد و حتی توقیف اموال، که همگی بر روند مطالبه آن تأثیر گذاشته‌اند. آگاهی از این قوانین، نه‌تنها می‌تواند از بروز مشکلات حقوقی برای زوجین جلوگیری کند، بلکه کمک می‌کند تصمیمات منطقی‌تر و مبتنی بر واقعیت گرفته شود. در این مقاله از کاراکوینقصد داریم به بررسی جدیدترین مقررات مهریه از جمله قانون ۱۴ سکه و نحوه مطالبه آن در سال ۱۴۰۳ بپردازیم. پیش از آن میتوانید مقاله مشابه ما قانون مهریه تا چند سکه لازم الاجراست را بخوانید
تغییر قوانین مهریه از چه زمانی آغاز شد؟
تا پیش از سال ۱۳۹۱، زن می توانست با مراجعه به دادگاه، تمامی مهریه مندرج در عقدنامه را مطالبه کند و در صورت امتناع شوهر از پرداخت، درخواست بازداشت وی را داشته باشد. اما از آن زمان به بعد، تغییراتی در روند قانونی ایجاد شد که به مرور باعث تحول در نحوه مطالبه مهریه شد.
مهم ترین تغییرات در قوانین مهریه
۱. پرداخت قسطی مهریه
یکی از تغییرات مهم، تسهیل در روند پرداخت مهریه به صورت اقساط است. اگر مرد توان پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، درخواست پرداخت اقساطی بدهد. البته این امکان همواره وجود داشته اما اکنون روند آن شفاف تر و رسمی تر شده است.
۲. تعیین مرز۱۱۰سکه برای بازداشت
برخی تصور می کردند قانون جدید تنها اجازه مطالبه ۱۱۰ سکه را می دهد، اما در واقع این طور نیست. طبق قانون، اگر مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، مرد تا زمان پرداخت همین تعداد سکه ممکن است بازداشت شود. در مورد مابقی سکه ها، تنها در صورت داشتن توان مالی و اثبات آن، مرد موظف به پرداخت است ولی امکان بازداشت وجود ندارد.
۳. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت
برای کاهش بار پرونده های دادگاه ها، قانون گذار امکان پیگیری مهریه از طریق «اجرای ثبت» را نیز فراهم کرده است. این روش باعث سرعت بیشتر در روند اجرا شده، هرچند هزینه دادرسی در آن بیشتر از دادگاه است. در حال حاضر، طبق قانون جدید، زن تنها بخشی از مهریه را می تواند از طریق اداره ثبت مطالبه کند و برای بخش دیگر باید به دادگاه مراجعه نماید.
قانون جدید مهریه۱۴سکه؛ تصویب یا شایعه؟
یکی از خبرسازترین موضوعات، قانون تعیین سقف ۱۴ سکه برای مهریه است. طبق طرحی که در مجلس مطرح شده، اگر تعداد سکه های مهریه بیش از ۱۴ عدد باشد، مشمول مالیات می شود. هدف اصلی این طرح، جلوگیری از تعیین مهریه های غیرمنطقی است. البته این قانون هنوز در مراحل تصویب قرار دارد و با مخالفت هایی نیز مواجه شده است.
از سوی دیگر، در همین طرح پیشنهادی مقرر شده عبارت «عندالمطالبه» از سند ازدواج حذف شود و با «عندالاستطاعه» جایگزین گردد. یعنی زن تنها زمانی می تواند مهریه اش را مطالبه کند که شوهر توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟
اگر در عقدنامه ذکر شود مهریه عندالمطالبه است، زن در هر زمان می تواند مهریه خود را مطالبه کرده و در صورت عدم پرداخت، حتی حکم جلب همسر را بگیرد. اما اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، زوجه باید اثبات کند که شوهر توانایی پرداخت را دارد؛ در غیر این صورت امکان مطالبه وجود ندارد.
دادخواست اعسار از پرداخت مهریه یعنی چه؟
اگر مرد پس از مطالبه مهریه نتواند کل مبلغ را پرداخت کند، می تواند دادخواستی تحت عنوان «اعسار» به دادگاه ارائه دهد. در این درخواست، او باید دلایل و مدارکی برای عدم توان مالی خود ارائه دهد. در صورت پذیرش دادخواست اعسار، مهریه به صورت اقساطی پرداخت خواهد شد.
مهریه حال و مدت دار فرقشان چیست؟
مهریه ممکن است «حال» یا «مدت دار» تعیین شود. در حالت «حال»، زن از همان زمان عقد می تواند مهریه را درخواست کرده و حتی از تمکین نیز خودداری کند. اما اگر مهریه مدت دار باشد، زن باید به تعهدات زناشویی عمل کرده و برای دریافت مهریه منتظر موعد تعیین شده بماند.
در ازدواج دائم، امکان تعیین مهریه به صورت توافقی و حتی عدم تعیین آن وجود دارد. اما در عقد موقت، مهریه از شروط اساسی محسوب می شود.
مهلت پرداخت مهریه چقدر است؟
پس از صدور اجرائیه از سوی دادگاه، مرد یک ماه زمان دارد تا نسبت به پرداخت ۱۱۰ سکه اقدام کند. در صورت ناتوانی از پرداخت کامل، باید ظرف همین مدت دادخواست اعسار را ثبت کند. اگر در این مدت اقدامی انجام ندهد، زن می تواند درخواست حکم جلب بدهد. البته اگر دادگاه اعسار را بپذیرد و مرد اقساط را به موقع پرداخت نکند (مثلاً ۳ قسط عقب بیفتد)، مجدد امکان جلب وجود دارد.
آیا زندانی شدن بابت مهریه هنوز اجرا می شود؟
بله. در شرایطی که مرد از پرداخت مهریه (حتی به صورت اقساطی) خودداری کند، امکان صدور حکم بازداشت وجود دارد. البته دادگاه ها معمولاً با توجه به شرایط اقتصادی و نوسانات شدید قیمت سکه، اقساط را با دقت و انعطاف بیشتری تعیین می کنند.
آیا هنوز هم می توان برای مهریه حکم جلب گرفت؟
در صورتی که زن مهریه را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت مطالبه کرده و مرد به تعهدات خود عمل نکند، صدور حکم جلب امکان پذیر است. حتی اگر دادگاه حکم پرداخت اقساطی صادر کرده باشد و مرد آن اقساط را نپردازد، باز هم حکم جلب صادر خواهد شد.
جمع بندی مهریه تا چند سکه لازم الاجراست؟
قوانین مربوط به مهریه طی سال های اخیر با هدف کاهش تنش های حقوقی و منطقی سازی انتظارات مالی در ازدواج، به روزرسانی شده اند. در سال ۱۴۰۳ نیز بحث هایی مانند محدودسازی مهریه به ۱۴ سکه یا تغییر نوع وصول آن، در سطح سیاست گذاری مطرح شده اند. با این حال، شناخت دقیق از تفاوت های قانونی مانند «عندالمطالبه» و «عندالاستطاعه» یا نحوه طرح دادخواست اعسار، می تواند کمک بزرگی در مسیر پیگیری قانونی مهریه باشد.
- ۰ ۰
- ۰ نظر
